Stratejik Yönetim Yargı Yayınları

Var olmayı düşünmek, geleceğin tasavvuruyla başlar. Ne için, nereye, nasıl, ne zaman, hangi yöntem ve kiminle sorularına ancak böyle bir tahayyülün ardından uygun cevaplar verilebilir. Gelecek projesi bu anlamda bir var olma stratejisidir. Sonsuz denilecek kadar zengin olan gelecekle ilgili projelerin en etkin olabilenleri; amaçlar, kaynaklar ve değerler arasında en uygun köprüyü kurabilenlerdir. Gelecek hedefleri yanlış ve yetersiz olan bir teşkilatta mükemmeliyet beklemek afakîdir. Örgüt DNA’sının, gelecek tasavvuru üzerine bina edilmesi başarıyı sağlayabilir.

Belirsizlikle dolu dünyada bireylerin ve örgütlerin hedefledikleri sonuçlara varabilmeleri, büyük ölçüde geleceğe karşı geliştirdikleri tutumlarla ilgilidir. “Fırsat” denilen zaman diliminden yararlanmak ya da tehdit denilen olgudan korunmak, eğer isabetli bir strateji varsa mümkündür. Örgütlerin stratejik düşünceleri ortaya konulmadan istenilen sonuçları elde etmesi mümkün değildir.

Klasiği taklit ya da rutini takip; eskiden olduğu gibi sonuç almaya yetmemektedir. Hatta hiçbir şey, eski uygulamalara olan aşırı hayranlıktan daha fazla ilerlemeye düşman değildir. Öncelik ve önem dengesi stratejik bakışa sahip yönetimler tarafından kurulabilir. Stratejik bakıştaki özürlülük örgüt yönetimini geriye takılıp kalmak, hali dikkatten kaçırmak ya da hayaller arasında kaybolmak gibi bir tehlikeyle yüzyüze bırakır. Mevcut durum ile gelecekteki pozisyon arasındaki köprü ancak isabetli bir strateji vasıtasıyla kurulabilir.

Diğer yandan küresel örgütler kâr ve pazar payından daha fazla bir (misyon) amaca ve anlama ihtiyaç duyarlar. Çünkü onlar, yalnızca mal satarak değil onun da ötesine geçerek malla birlikte bir kavram ve anlam satabildikleri taktirde ancak varlıklarını gelecekte de sürdürebileceklerini çok iyi bilmektedir.

Küreselleşme bilgi tekelini kırmış ve bilginin demokratikleşmesini sağlamıştır. Sonsuz denilebilecek kadar veri her isteyenin bir tuşlaması ile ulaşabileceği pozisyondadır. Kuskusuz verilere ulaşmakta herkes için şartlar eşitken; onları anlamlandırmak, seçmek, kullanmak ve hedefe yöneltmekteki isabetlilik derecesi yönünden herkes aynı konumda değildir. Bütün verilerin örgütsel çıkarları maksimum kılacak şekilde kullanılabilmesi yapılacak stratejik planlara bağlıdır. Malların rekabetinin yerini öngörülerin, proaktif kestirim ve yöntem rekabetlerinin aldığı çağda geleceği planlamak öncelikli bir sorundur.

Ancak hiçbir kavram ya da stratejinin başlı başına örgütü etkin kılmaya gücü yetmez. Kavramlara yüklenilen aşırı anlamlar çoğu zaman beklentilerin aksine sonuçlar da üretebilmektedir. Hatta çoğu zaman katı ve keskin bir biçimde her şeye rağmen inadına bir yolu izleyen stratejiler, girişim ve yeni düşüncelere engel bile olabilirler. Stratejinin her şeyden önce erken uyarıcı olması gerekir. Yönetimler bu anlamda çalışanlara hangi tedbir ve kararları desteklediklerini bildirmeleri gerekir. Fırsatların katı stratejilere kurban edilmemesine de dikkate etmek gerekir. Sürekli hareket halinde olan piyasanın katı kurallara tahammülü yoktur. Gelecek için yapılan katı bir planlama, değişime göre esneme yeteneği olan örgütler karşısında yenilgiyi büyük ölçüde garanti eder.

Bu bağlamda strateji oluşturma ve uygulamayla ilgili olarak aşağıdaki faktörleri dikkate almak gerekir. Bunlar:

? Örgütü uzun dönemde kullanılacak yönteme ve misyona göre yapılandırmak,

? Hedef alınan performanslara ulaşmak için etkin bir strateji belirlemek,

? Seçilen stratejiyi etkin bir biçimde uygulamak,

? Performansı değerlendirmek, durumu belirli periyotlarla yeniden gözden geçirmek.

? Değişen şartları yeni fırsatlara ve fikirlere göre misyon, amaçlar ve strateji yönünden yeniden düzeltmek.

Strateji önemlidir, çünkü fırsat denilen olgu strateji varsa, vardır. Bu bağlamda Kenan Mehmet EKİCİ ve Tarık Zeki ŞAHIM tarafından “Stratejik Yönetim” adlı bu eser önemli bir boşluğu dolduracak niteliktedir. Örgütlerin artık mal ve hizmet kaliteleriyle değil de stratejilerinin etkinliğiyle rekabet ettikleri bir zamanda böyle bir eseri kaleme alanları kutluyorum.

Prof. Dr. Özcan YENİÇERİ