Tıbbi müdahale, niteliği ve amacı gereği kişinin yaşam, bedensel bütünlük ve sağlık gibi kişilik değerlerine yönelir. Bu nedenle tıbbi müdahale, ortada bir hukuka uygunluk sebebi bulunmadığı sürece, bedensel bütünlüğün ihlali niteliğini taşır. Tıbbi müdahalenin hukuka aykırılığını ortadan kaldıran başlıca hukuka uygunluk sebebi, tıbbi müdahaleye maruz kalan kişinin (hasta) rızasıdır. Kişinin kendisine tıbbi müdahale uygulanmasına ve bedensel bütünlüğüne bu müdahale nedeniyle dokunulmasına izin verdiği iradeye, "tıbbi müdahaleye rıza" adı verilmektedir.
Kural tıbbi müdahaleye rızanın hasta tarafından verilmesi olsa da rıza ehliyeti bulunmayan hastalar için, bu kurala istisna getirilmektedir. Bazı tıbbi müdahaleler, hasta tarafından verilen rızaya rağmen hukuka uygun hale gelmezler. Bu tıbbi müdahaleleri hukuka uygun hale getirmek için, hastanın rızasının yanı sıra, yasa koyucu tarafından belirlenen diğer unsurların da varlığı aranır. Tıbbi müdahaleye rızanın özellik gösterdiği hallerin bazıları, rızanın geçerlilik unsurlarına ek olarak bir takım şartların arandığı tıbbi müdahalelerdir.
Bazı tıbbi müdahalelerin de kişinin rızası aranmaksızın ve hatta kişinin rızasını esirgemesine rağmen gerçekleştirilebileceğini belirtmek gerekir. Bu tür tıbbi müdahaleleri hukuka uygun hale getiren kişinin rızası değil; üstün nitelikte özel veya kamusal yarar ya da kanunun verdiği yetkinin kullanılması gibi hukuka uygunluk sebepleridir. Bu kapsamdaki tıbbi müdahalelerin bir kısmı için, özel yasal düzenlemeler getirilmiş; bir kısmının gerçekleştirilebilmesi de mahkeme kararına bağlanmıştır.
Konu Başlıkları
Tıbbi Müdahale ve Tıbbi Müdahaleye Rıza Kavramları
Rızanın Hasta Dışında Bir Kimse Tarafından Açıklanması
Cinsiyete ve Üreme Hakkına İlişkin Tıbbi Müdahalelerde Rıza
Kanun Gereği veya Mahkeme Kararıyla Gerçekleştirilen Tıbbi Müdahalelerde Rıza
Üçüncü Kişi Yararına Tıbbi Müdahalelerde Rıza
TR − TL
